Ramazan ayının ümumi əməlləri

   1. Oruc tutmaq; Əgər təklifə çatmış şəxslərin şəri üzrü olmasa bu ayın günlərini oruc tutmaq onlara vacibdir.

   2. Sədəqə vermək. [1]

   3. Günahları tərk etmək; Bu ayın ən gözəl əməllərindən biri də günahları tərk etməkdir. [2]

   4. Qur`an oxumaq; Ramazan ayı Qur`anın baharıdır. İmam Sadiqdən (ə) belə nəql olunub: “Bu ayın pişvazına Qur`an qiraətilə gedin!” [3]

   5. Xüsusi namaz təqibatları; Namazdan sonra bu təqibatlar oxunsun:

   “Əllahummərzuqni həccə bəytikəl-həram ...”

   “Ya əliyyu, ya əzim ...”

   “Əllahummə ədxil əla əhlil-quburis-surur ...”

   Bunlar kamil şəkildə “Məfatih əl-cinan” kitabında gəlmişdir.

   6. Çox yeməkdən çəkinmək; Bu ayda səfərdə olan şəxslər kimi, oruc tutmaqdan azad olan şəxslərin çox yeməsi məkruhdur. [4]

   7. Bu ayın hər gününə məxsus olan və “Məfatih əl-cinan” kitabının ramazan ayının günlərinin əməlləri bölməsində gəlmiş duaları oxumaq. [5]

   8. Ramazan ayından 23 gün keçməzdən öncə qeyri-zəruri səfərlər məkruhdur. [6]

   9. Böyük və kiçiklərə hörmət etmək;

   Həzrət Məhəmməd (s) peyğəmbər bu ayın girişi zamanı, xütbələrindən birində belə buyurmuşdur:

   -“Böyüklərə hörmət edin, kiçiklərlə mehriban olun. Yaxınlarınızla gediş-gəlişiniz olsun. Bu ayda əxlaqını gözəlləşdirən şəxs, sirat körpüsündən keçmə icazəsi alacaqdır.” [7]

   10. Oruc tutanları iftar süfrəsinə qonaq etmək. [8]

   11. Hər gecə “iftitah” duasını oxumaq. [9]

   12. Qüsl etmək.Ayın sayca tək gecələrində və sonuncu onluqda (20-30-cu gecələrdə) qüsl almaq müstəhəbdir. [10]

   13. İftarın ədəblərini riayət etmək:

   a. İftar vaxtı “Qədr” surəsi oxunduqdan sonra, aşağıdakı dua oxunsun:“Əllahummə ləkə sumtu, və əla rizqikə əftərtu, və ələykə təvəkkəltu”“İlahi Sənin üçün oruc tutdum, Sənin ruzinlə iftar etdim və Sənə təvəkkül etdim”.

   b. Orucunu halal qida ilə açsın və daha yaxşı olar ki, xurma ilə iftar etsin.

   c. Yaxşı olar ki, iftarı şam və işa namazından sonra açsın. Əlbəttə əgər taqətdən düşməyibsə və ya bir dəstə iftar üçün onu gözləmirsə. [11]

   14. Mübarək ramazan ayının hər gecəsində xüsusi nafilə namazlarını qılmaq: [12]

   Birinci gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra on beş dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   İkinci gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi dəfə “Qədr” surəsi oxunur.

   Üçüncü gecə: On rəkət (beş dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra əlli dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   Dördüncü gecə: Səkkiz rəkət (dörd dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi dəfə “Qədr” surəsi oxunur.

   Beşinci gecə: İki rəkət namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra əlli dəfə “İxlas” surəsi oxunur. Namazın salamından sonra isə yüz dəfə salavat deyilir.

   Altıncı gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra bir dəfə “Mulk” surəsi oxunur.

   Yeddinci gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra on üç dəfə “Qədr” surəsi oxunur.

   Səkkizinci gecə: İki rəkət namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra on dəfə “İxlas” surəsi oxunur. Namazın salamından sonra isə min dəfə “Subhanəllah” zikri deyilir.

   Doqquzuncu gecə: Şam və işa namazları arasında altı rəkət (üç dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra yeddi dəfə “Ayətəl-kürsi” oxunur. Qurtardıqdan sonra isə əlli dəfə salavat.

   Onuncu gecə: İyirmi rəkət (on dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra otuz dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   On birinci gecə: İki rəkət namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi dəfə “Kövsər” surəsi oxunur.

   On ikinci gecə: Səkkiz rəkət (dörd dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra otuz dəfə “Qədr” surəsi oxunur.

   On üçüncü gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra otuz dəfə “Qədr” surəsi oxunur.

   On dördüncü gecə: Altı rəkət (üç dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra otuz dəfə “Zəlzələ” surəsi oxunur.

   On beşinci gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Birinci iki rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra yüz dəfə “İxlas” surəsi oxunur. İkinci iki rəkətdə isə “Fatihə” surəsindən sonra əlli dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   On altıncı gecə: On iki rəkət (altı dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra on iki dəfə “Təkasur” surəsi oxunur.

   On yeddinci gecə: İki rəkət namaz. Birinci rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra istədiyi surəni oxusun, ikinci rəkətdə isə yüz dəfə “İxlas” surəsi oxunur. Namazdan sonra isə yüz dəfə “La ilahə illəllah” zikri deyilir.

   On səkkizinci gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi beş dəfə “Kövsər” surəsi oxunur.

   On doqquzuncu gecə: Əlli rəkət (iyirmi beş dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra bir dəfə “Zəlzələ” surəsi oxunur.

   İyirminci gecədən iyirmi dördüncü gecəyə qədər: Hər gecədə səkkiz rəkət (dörd dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra istədiyi surəni oxuya bilər.

   İyirmi beşinci gecə: Səkkiz rəkət (dörd dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra on dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   İyirmi altıncı gecə: Səkkiz rəkət (dörd dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra yüz dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   İyirmi yeddinci gecə: Dörd rəkət (iki dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi beş dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   İyirmi səkkizinci gecə: Altı rəkət (üç dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra yüz dəfə “Ayətəl-kürsi”, yüz dəfə “İxlas” surəsi və yüz dəfə “Kövsər” surəsi oxunur. Namazdan sonra isə yüz dəfə salavat.

   Şeyx Abbas Qumi deyir: Mənim araşdırma nəticəsində əldə etdiyimə görə, iyirmi yeddinci gecənin namazı belədir: Altı rəkət, hər rəkətdə  “Fatihə” surəsindən sonra on dəfə “Ayətəl-kürsi”, on dəfə “Kövsər” surəsi və on dəfə “İxlas” surəsi oxunur. Namazdan sonra isə yüz dəfə salavat.

   İyirmi doqquzuncu gecə: İki rəkət namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi dəfə “İxlas” surəsi oxunur.

   Otuzuncu gecə: On iki rəkət (altı dənə iki rəkətli) namaz. Hər rəkətdə “Fatihə” surəsindən sonra iyirmi dəfə “İxlas” surəsi oxunur. Namazdan sonra isə yüz dəfə salavat deyilir.

 

Qeydlər:

   1. “Bihar əl-ənvar”, c. 97, s. 82.

   2. Yenə orda, c. 96, s. 356, hədis 25.

   3. Yenə orda, c. 1 və 3, s. 386, hədis 1 və 3.

   4. “Ürvətül-vüsqa”, c. 2, s. 221.

   5. “Məfatih əl-cinan”, s. 202.

   6. “Ürvətül-vüsqa”, c. 2, s. 221.

   7. “Bihar əl-ənvar”, c. 96, s. 356, hədis 25.

   8. “Misbahu Kəf`əmi”, s. 632.

   9. “Misbah əl-mütəhəccid”, s. 520.

   10. “Ürvətül-vüsqa”, c. 1, s. 459.

   11. “Məfatih əl-cinan”, s. 178.

   12. “Bihar əl-ənvar”, c. 97, s. 358, hədis 25. “Məfatih əl-cinan”, s. 238.

   Tərcümə etdi: M. Əhmədov